Askotan, nerabeen artean bapeatzeko joeraren gorakadaren inguruko titular kezkagarriak ikusten ditugu. Hala ere, politikarien erreakzio oldarkorrak adingabeentzat legez kanpokoak diren produktuen araudi gehiago edo debeku zuzenak ezartzera jotzen du. Ikuspegi hau ez da logikoa eta bere gai nagusia guztiz alde batera uzten du: nerabeak.

Bi kultura-antzeko herrialderen, Australiaren eta Erresuma Batuaren, begirada konparatiboak ikuspegi argigarria eskaintzen du. Australia bapeatzearen aurkako nazio sutsuenetako bat den arren, Erresuma Batuak jarrera irekiagoa du.

Azken datuek desadostasun harrigarri bat azpimarratzen dute: Australia nerabeen artean lurrunketa-tasa handiagoa du Erresuma Batua bere araudi zorrotzak izan arren. Zergatik du Australiak anomalia hau?

Lehenik eta behin, debekuaren psikologiak funtsezko zeregina du. Produktu edo ekintza bat debekatzen denean, jakin-mina pizten du, batez ere nerabeen artean, agintaritzaren eta gizarte-arauen aurkako matxinadaz markatutako bizitzako fase batean. Zigarro elektronikoen erabilera "debekatutako fruitu" bihurtzeak, nahi gabe, haren xarma areagotzen du.

Gainera, politika zorrotzek lurpean jartzen dute lurruntze-merkatua. Legez kanpoko merkatuek ez dute berez araudirik. Ez dago adinaren egiaztapenik edo kalitate-kontrolik. Ondorioz? Nerabeek erraz eskura ditzakete lurruntze-produktuak, eta lortzen dutena zalantzazko kalitatekoa izan daiteke, osasunerako arrisku are handiagoak sortuz.

Kontsumitzaileentzako araudi-paisaia atsegin batek nikotina-alternatiba seguruagoak eskuragarri daudela bermatzen du helduentzat, merkatu legez kanpokoak sortu gabe. Australia bezalako herrialdeetan, alternatiba horien faltak nerabeak nahi gabe produktu arriskutsuagoetara edo arautu gabeetara bidera ditzake.

Hala ere, arazoaren muina ez datza soilik lurruntzean bertan, baizik eta nerabeak lurruntzera bultzatzen dituzten arrazoietan. Hainbat inkestatan behin eta berriz agertzen den gaia jakin-minaren eta bizitzako erronka pertsonalen motibazio bikoitza da.

Politikarientzat, ez da errealista jakin-mina legez kendu daitekeela pentsatzea. Eta beldurra emateko taktikak disuasio-neurri eraginkorra diruditen arren, arriskuak puzteak intriga gehiago sor dezake, ez disuasioa.

Gaur egungo gazteek dituzten oinarrizko erronkei aurre egin beharreko arazo sakonena, agian erronka handiagoa duena, honako hau da. Illinoisko Unibertsitatea puntu garrantzitsu bat azpimarratu zuen: beren bizitzarekin asebete ez dauden nerabeek arrisku-jokabideetara jotzen dute, substantzien kontsumoa barne. Arazoa ez da zigarro elektronikoak erabiltzea erretzeko atea denik; nerabe baten bizitzako baldintza desegokiek arrisku-ohitura desberdinetara eramaten dituztela baizik.

Testuinguru honetan, benetako irtenbide batek gazteen bizitza hobetzeko ikuspegi holistikoak ekarriko lituzke. Osasun-laguntza hobea, ongizate-sistema sendoak, hezkuntza-aukera hobetuak eta baldintza ekonomiko hobetuak arrisku-jokabideen aurkako babes-hesi gisa joka daitezke.

Baina hona hemen egia deserosoa: hau onartzeak eskatzen die politikariei gazteentzako ingurune hezitzaileak sortzeko dituzten gabeziak onartzea. Arazo sistemikoei heltzea konplexua da eta benetako konpromisoa eskatzen du. Askoz errazagoa da, eraginkorra ez bada ere, zaporeei eta lurruntzeari errua botatzea.

Garaia da diskurtsoa produktuak arautzetik nerabeak bapeatzera bultzatzen dituzten arrazoi nagusiak ulertu eta jorratzera aldatzeko. Horrela bakarrik espero dezakegu nerabeen bapeatzearen benetako beherakada bat ikustea eta gure gazteentzako etorkizun osasuntsuagoa bermatzea.