Η Παγκόσμια Διάσκεψη για τον Έλεγχο του Καπνού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, COP11, ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Γενεύη, συγκεντρώνοντας τα κράτη μέλη για να συζητήσουν το μέλλον της ρύθμισης της νικοτίνης. Η διάσκεψη είχε αρχικά ως στόχο την ενίσχυση της παγκόσμιας καταπολέμησης του καπνίσματος, αλλά αυτό που τελικά εκτυλίχθηκε αποκάλυψε αυξανόμενες ρωγμές στην απαγορευτική ατζέντα του ΠΟΥ και σαφή σημάδια αυξανόμενης αντίστασης παγκοσμίως σε αυτό που πολλές κυβερνήσεις θεωρούν πλέον ως θεσμική υπέρβαση.

Καθ' όλη τη διάρκεια του συνεδρίου, ο ΠΟΥ και το δίκτυο των συνδεδεμένων με αυτόν ΜΚΟ πίεσαν δυναμικά για να επιβάλουν μέτρα όπως απαγορεύσεις σε γεύσεις ατμίσματος, αυστηρά όρια νικοτίνης και σαρωτικούς περιορισμούς σε νεότερα προϊόντα όπως οι σακούλες νικοτίνης. Παρά τον αυξανόμενο όγκο αποδεικτικών στοιχείων επίδειξη ότι αυτές οι εναλλακτικές λύσεις βοηθούν τους καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα και μειώνουν σημαντικά τους κινδύνους για την υγεία, η προσέγγιση του ΠΟΥ θεωρήθηκε ευρέως ως ιδεολογική, δίνοντας προτεραιότητα στις αυστηρές απαγορεύσεις έναντι της αναδυόμενης επιστημονικής συναίνεσης. Royal College of Physicians έχει επιβεβαιώσει ότι το άτμισμα είναι σημαντικά λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα, και Κριτικές για την Cochrane έχουν διαπιστώσει ότι μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο διακοπής του καπνίσματος.

Η αντίσταση στην σκληρή προσέγγιση που υποστήριξε η ηγεσία της COP11 εντάθηκε καθώς προχωρούσε η εβδομάδα. Ορισμένες χώρες, ολοένα και πιο απογοητευμένες από τις εντολές από πάνω προς τα κάτω, αρνήθηκαν να εγκρίνουν δεσμευτικούς περιορισμούς. Αντ' αυτού, αρκετές αντιπροσωπείες πίεσαν για πιο ευέλικτα, επιστημονικά βασισμένα πλαίσια που σέβονται τις εθνικές συνθήκες και την επιλογή των καταναλωτών. Η Νέα Ζηλανδία αναδείχθηκε ως το σαφέστερο παράδειγμα αυτής της αντίθεσης. Η χώρα έχει ακολουθήσει μια επιθετική στρατηγική μείωσης της βλάβης ενθαρρύνοντας τους καπνιστές να στραφούν στο άτμισμα και έχει επιτύχει μια από τις ταχύτερες μειώσεις του ποσοστού καπνίσματος παγκοσμίως. Ωστόσο, αντί να προβάλλεται ως πρότυπο, η Νέα Ζηλανδία επισημάνθηκε δημόσια κατά τη διάρκεια της διάσκεψης και της δόθηκε η λεγόμενη ετικέτα “βρώμικο τασάκι”, μια κίνηση που αποκάλυψε τη συνεχιζόμενη θεσμική εχθρότητα απέναντι στη μείωση της βλάβης εντός της γραφειοκρατικής κουλτούρας του ΠΟΥ.

Καθώς οι διαιρέσεις βάθιναν, η διατήρηση της εντύπωσης ότι υπήρχε συναίνεση γινόταν ολοένα και πιο δύσκολη. Σε απάντηση, ο ΠΟΥ αντιμετώπισε πιέσεις από ένα αυξανόμενο μπλοκ κρατών-μελών να μαλακώσει τις αρχικές του προτάσεις. Τα υποχρεωτικά μέτρα αντικαταστάθηκαν αθόρυβα από εθελοντικές, μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές, μια προσαρμογή που αποσκοπούσε στην αποτροπή ανοιχτών ρήξεων και στη διατήρηση της εύθραυστης διπλωματικής ισορροπίας της διάσκεψης.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης-Πλαισίου για τον Έλεγχο του Καπνού και έχουν επίσημα τερματίσει την ιδιότητά τους ως μέλη του ΠΟΥ. Ενώ οι ΗΠΑ δεν διαδραμάτισαν άμεσο ρόλο στις συζητήσεις της COP11, η απουσία τους έγινε αισθητή στον ευρύτερο σκεπτικισμό που περιβάλλει την αξιοπιστία του οργανισμού και την προθυμία του να σεβαστεί τις πολιτισμικές, πολιτικές και εθνικές διαφορές μεταξύ των υπόλοιπων μελών του.

Αρκετές χώρες, όπως η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Σερβία, η Νέα Ζηλανδία, η Γκάμπια, η Μοζαμβίκη και ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, εξέφρασαν ανοιχτά την υποστήριξή τους για τη μείωση της βλάβης από τον καπνό και τις ρυθμιστικές προσεγγίσεις που βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία. Ταυτόχρονα, ορισμένα κράτη με επιρροή παρέμειναν προσηλωμένα στα παραδοσιακά περιοριστικά μοντέλα, ιδίως η Βραζιλία, η Ινδία και η Δανία, υπογραμμίζοντας ένα ολοένα και πιο ορατό παγκόσμιο χάσμα.

Τα στοιχεία από τον πραγματικό κόσμο συνεχίζουν να συσσωρεύονται. Η Σουηδία σχεδόν εξάλειψη του καπνίσματος μέσω της ευρείας υιοθέτησης εναλλακτικών λύσεων χωρίς καπνό, μαζί με τη Νέα Ζηλανδία απότομη μείωση του καπνίσματος μετά την υιοθέτηση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, αποτελούν απτές αποδείξεις για το τι μπορεί να επιτύχει η αποτελεσματική μείωση της βλάβης. Άλλες χώρες με ιστορικά υψηλά ποσοστά καπνίσματος έχουν αρχίσει να βλέπουν μετρήσιμη πρόοδο αμέσως μετά την υιοθέτηση παρόμοιων στρατηγικών.

Ελλάδα έχει καταστήσει τη μείωση της βλάβης κεντρικό πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Καπνίσματος, εγκρίνοντας επιστημονικά τεκμηριωμένους ισχυρισμούς υγείας για τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και καταγράφοντας μείωση της επικράτησης του καπνίσματος από 42% σε 36% μεταξύ 2021 και 2024, μια μείωση 14% σε μόλις τρία χρόνια. Μετά Τσεχία Ενσωματώνοντας τις αρχές μείωσης της βλάβης στην εθνική στρατηγική της για τον εθισμό, η χώρα αναδείχθηκε ηγέτης στην ΕΕ στη μείωση του καπνίσματος, επιτυγχάνοντας μείωση 23% κατά την ίδια περίοδο.

Καθώς αυτά τα εθνικά πειράματα συνεχίζουν να προσελκύουν την προσοχή, το πλαίσιο του ΠΟΥ, το οποίο είναι βαρύ από απαγορεύσεις, φαίνεται ολοένα και περισσότερο αποκομμένο από την εμπειρική πραγματικότητα. Αυτό που θεσμικά ορίζεται ως κλάδος της δημόσιας υγείας περιγράφεται ολοένα και περισσότερο από τους κριτικούς ως δρακόντειο και αποστασιοποιημένο, που αντανακλά περισσότερο τη δογματική σκέψη παρά τον σύγχρονο πραγματισμό της δημόσιας υγείας.

Η COP11 αρχικά είχε δομηθεί έτσι ώστε να διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών, με περιορισμένη συμμετοχή από ομάδες καταναλωτών και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες δημόσιας υγείας που υποστήριζαν τη μείωση της βλάβης. Αυτό το μοντέλο αποδυναμώθηκε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Οι διαφωνούσες κυβερνήσεις και οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών άσκησαν με επιτυχία πιέσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια και ευρύτερη ένταξη, διαπερνώντας αυτό που από καιρό λειτουργούσε ως οργανωτικός θάλαμος ηχούς.

Το συνέδριο ξεκίνησε με τον ΠΟΥ να προωθεί εκκλήσεις για υποχρεωτικές απαγορεύσεις και αυστηρούς, εναρμονισμένους κανόνες. Ολοκληρώθηκε με την υιοθέτηση εθελοντικών, προοδευτικών συστάσεων που δεν ανταποκρίθηκαν στις αρχικές φιλοδοξίες. Αν και διακριτική στη μορφή της, αυτή η μετατόπιση αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό μήνυμα ότι η σκληρή προσέγγιση του οργανισμού χάνει τη θεσμική της δυναμική.

Εάν ο ΠΟΥ συνεχίσει να αγνοεί τα αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία και τις ποικίλες πραγματικότητες των κρατών μελών του, κινδυνεύει να παραγκωνιστεί στις ίδιες τις πολιτικές συζητήσεις για τις οποίες δημιουργήθηκε να ηγηθεί. ρωγμές Η κυριαρχία των σκληροπυρηνικών κατά της νικοτίνης δεν είναι πλέον θεωρητική. Διευρύνεται καθώς περισσότερες χώρες επαναβεβαιώνουν την κυριαρχία τους στη λήψη αποφάσεων για τη δημόσια υγεία και απαιτούν πολιτικές που δίνουν προτεραιότητα στη μείωση της βλάβης, την επιλογή των καταναλωτών και τα πρακτικά αποτελέσματα έναντι των ξεπερασμένων δογμάτων.

Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ