Η 10η Σύνοδος της Διάσκεψης των Μερών (COP10) της Σύμβασης-Πλαισίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού βρίσκεται προ των πυλών στην Πόλη του Παναμά. Η εκδήλωση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό σημείο καμπής στον τομέα του ατμίσματος και του ελέγχου του καπνού. 

Θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την αφήγηση γύρω από στρατηγικές μείωσης της βλάβης, εστιάζοντας κυρίως στο άτμισμα, τα προϊόντα θέρμανσης-όχι καύσης, τα σακουλάκια νικοτίνης και άλλες ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις αντί του καπνίσματος. Μέτρα όπως η απαγόρευση των αρωμάτων του ατμίσματος, η αύξηση της φορολογίας των προϊόντων νικοτίνης που μειώνουν τη βλάβη και άλλα είναι προς συζήτηση.

Η ΕΕ, με την περίπλοκη ιστορία της και την εξελισσόμενη στάση της απέναντι στον καπνό και τη νικοτίνη, αποτελεί κεντρικό παράγοντα σε αυτές τις διαδικασίες. Η πορεία της από την έναρξη του Σχεδίου της ΕΕ για την Καταπολέμηση του Καρκίνου, την προσπάθεια αναθεώρησης της Οδηγίας για τα Προϊόντα Καπνίσματος (TPD), έως την εγκαταλελειμμένη Οδηγία για τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης, δείχνει τις συνεχείς προσπάθειές της, αν και συχνά λανθασμένες, για τη μείωση των ποσοστών καπνίσματος. Σε αυτές τις επιδιώξεις, ο πραγματικός εχθρός - τα τσιγάρα - μερικές φορές φαίνεται να χάνεται στις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Η τρέχουσα κατεύθυνση, όπου η ΕΕ φαίνεται να απηχεί τις αυστηρές απόψεις του ΠΟΥ σχετικά με τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, προκαλεί απορία. Γιατί ο σκεπτικισμός απέναντι στη μείωση της βλάβης, όταν χώρες όπως η Σουηδία βρίσκονται στα πρόθυρα να απαλλάξουν τον καπνό χρησιμοποιώντας παρόμοιες στρατηγικές;

Αναλογιζόμενοι το παρελθόν, η ιστορική προσέγγιση της ΕΕ απέναντι στους κανονισμούς για το άτμισμα φαίνεται παράδοξη. Οι αναφορές υποδεικνύουν μια πιθανή μετατόπιση της δυναμικής ισχύος για την επερχόμενη συνεδρίαση της COP10, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε... δευτερεύουσα εργασία μεμονωμένα κράτη μέλη, απομακρύνοντας την παραδοσιακά επιτυχημένη προσέγγιση που βασίζεται στη συναίνεση. Οι ανησυχίες που εξέφρασαν επτά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας, είναι αξιοσημείωτες. Η απουσία πρότασης για μια ομάδα εργασίας για νέα προϊόντα και πιθανά ζητήματα σχετικά με την εκπροσώπηση της ΕΕ στις ομάδες εργασίας εμπειρογνωμόνων της ΣΠΕΚ εντείνει τις ανησυχίες.

Ωστόσο, εν μέσω της πολιτικής διαμάχης, η ΕΕ Σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου αναγνωρίζει τις δυνατότητες του ατμίσματος ως εργαλείο διακοπής του καπνίσματος. Επομένως, όταν τα στοιχεία είναι σαφή, γιατί αυτός ο δισταγμός;

Η επιστήμη, αναμφισβήτητα, θα πρέπει να καθοδηγεί την πολιτική. Τα οφέλη του ατμίσματος ως λιγότερο επιβλαβούς εναλλακτικής λύσης σε σχέση με το κάπνισμα επιβεβαιώνονται από πάνω από 100 παγκόσμιοι οργανισμοί. Επιπλέον, μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση από Κόχραν, το χρυσό πρότυπο στις υγειονομικές αποδείξεις, επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα του ατμίσματος στην υποβοήθηση της διακοπής του καπνίσματος. Πρόσφατες μελέτες, όπως η REPLICA μελέτη, τονίζουν ότι το άτμισμα είναι πολύ λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Υπό αυτό το πρίσμα, μια ρύθμιση βασισμένη στον κίνδυνο φαίνεται λογική - αν το άτμισμα και παρόμοια προϊόντα είναι πολύ λιγότερο επιβλαβή από το κάπνισμα, δεν θα έπρεπε οι κανονισμοί να το αντικατοπτρίζουν αυτό;

Η αγνόηση αυτών των στοιχείων θα μπορούσε να έχει ολέθριες συνέπειες. Η παραπληροφόρηση και οι αυστηροί κανονισμοί θα μπορούσαν να αποτρέψουν τους καπνιστές από το να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές. Η επικείμενη απειλή; Μια καταστροφή για τη δημόσια υγεία που διευκολύνεται από λανθασμένες προτεραιότητες.

Κοιτάζοντας μπροστά, η ΕΕ έχει να λάβει μια σημαντική απόφαση. Το καλύτερο σενάριο θα ήταν να υιοθετήσει προοδευτικές πολιτικές με επίκεντρο τη μείωση της βλάβης. Αλλά το χειρότερο σενάριο; Οι αυστηρότεροι έλεγχοι θα μπορούσαν ακούσια να αναγκάσουν τους ατμιστές να επιστρέψουν στο κάπνισμα ή σε μια μη ρυθμιζόμενη μαύρη αγορά.

Συμπερασματικά, καθώς πλησιάζει η COP10, η σαφής έκκληση είναι η ΕΕ να υιοθετήσει μια ισορροπημένη, ενημερωμένη και λεπτή στάση. Η ιεράρχηση της υγείας των πολιτών της θα πρέπει να είναι ύψιστης σημασίας. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα θα διαμορφώσουν ανεξίτηλα το μέλλον της δημόσιας υγείας, όχι μόνο στην ΕΕ αλλά και παγκοσμίως. Ήρθε η ώρα να επιλέξουμε με σύνεση.