De onlangs vrijgegeven voorlopige agenda COP11 bevestigt wat velen in de tabaksgemeenschap al lang wisten: het WHO Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) bereidt zich opnieuw niet voor op een open, op bewijs gebaseerd gesprek over veiligere nicotinealternatieven. In plaats daarvan onthult de manier waarop de agenda is opgesteld een gevaarlijk bevooroordeelde en ideologisch gedreven richting voor de komende onderhandelingen.

Punt 4.5 luidt:  

“Implementatie van maatregelen om tabaksconsumptie, nicotineverslaving en blootstelling aan tabaksrook te voorkomen en te verminderen, en de bescherming van dergelijke maatregelen tegen commerciële en andere gevestigde belangen van de tabaksindustrie in het licht van het verhaal van de tabaksindustrie over ‘schadebeperking’.”

Deze taal is niet neutraal. Door schadebeperking te benoemen als onderdeel van "het verhaal van de tabaksindustrie", met aanhalingstekens die twijfel zaaien over de legitimiteit ervan, kadert het secretariaat van de FCTC de hele discussie als defensief en vijandig. Het impliceert dat schadebeperking op zichzelf een misleidende strategie is, in plaats van een breed erkend en effectief principe voor de volksgezondheid, ondersteund door groeiend bewijs en succesvol geïmplementeerd in landen als Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Japan.

Nog zorgelijker is dat het agendapunt zich baseert op artikel 5.2(b) van de FCTC als wettelijke basis – een artikel dat niet niet Schadebeperking helemaal niet ter sprake brengen. Door dit te doen, omzeilt het Secretariaat de eigen definitie van tabaksontmoediging in artikel 1(d) van het Verdrag, waarin schadebeperking expliciet wordt genoemd. Dit lijkt een bewuste poging om zowel het concept als de wereldwijde voorstanders ervan te marginaliseren, en opent mogelijk de deur voor procedurele manoeuvres die gericht zijn op het onderdrukken of buitenspel zetten van THR op COP11.

Het is ook geen geheim dat artikel 5.2(b) eerder misbruikt is om nieuwe nicotineproducten – zoals vapen en zakjes – onder hetzelfde restrictieve kader te brengen als brandbare tabak. Dit heeft herhaaldelijk geleid tot prohibitieve beleidsvoorstellen, ondanks toenemend wereldwijd bewijs dat producten met een lager risico mensen succesvol helpen met stoppen met roken.

De formulering van 4.5 negeert ook de schijnbare diversiteit aan standpunten binnen de partijdelegaties. Tijdens COP10 hebben talloze partijen – waaronder Nieuw-Zeeland, de Filipijnen, Armenië, Saint Kitts en Nevis, Guyana en zelfs Australië – constructieve, op bewijs gebaseerde opmerkingen gemaakt ter ondersteuning of ter onderzoek naar de mogelijkheden van schadebeperking. Verschillende partijen, waaronder Saint Kitts en Nevis, stelden zelfs een werkgroep voor die zich specifiek op schadebeperking zou richten.

Dat voorstel ontbreekt opvallend op de agenda. Ondanks dat het is ingediend op grond van regel 7(g), die partijen toestaat onderwerpen voor te stellen, roept dit ernstige zorgen op over de transparantie. Opnieuw lijkt het erop dat het Secretariaat de reikwijdte van de discussie actief aan het vormgeven is in plaats van een open debat mogelijk te maken.

Door de kwestie eng te kaderen vanuit een defensief perspectief en het te verankeren in een ongepast artikel, ontmoedigt het Secretariaat precies het soort evidence-based engagement dat de FCTC zou moeten bevorderen. In plaats van schadebeperking te beschouwen als een truc van de industrie te kwader trouw, zou de wereldgemeenschap COP11 moeten gebruiken om te onderzoeken hoe een breed scala aan oplossingen – waaronder veiligere nicotineproducten – kan bijdragen aan het verminderen van door roken veroorzaakte ziekten en sterfgevallen.

Als de FCTC haar geloofwaardigheid wil terugwinnen en een effectieve gids wil zijn in de wereldwijde tabakscontrole, moet de discussie op COP11 opnieuw worden gevoerd.

Bewijs staat niet tussen aanhalingstekens. COP11 moet de feiten en de stemmen respecteren van degenen die kiezen voor veiligere alternatieven om te stoppen met roken. Schadebeperking is geen verhaal. Het is een levensreddende strategie.