Το πρόσφατα δημοσιευμένο προκαταρκτικό ημερήσια διάταξη Η COP11 επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί στην κοινότητα μείωσης της βλάβης από τον καπνό (THR) γνωρίζουν εδώ και καιρό: η Σύμβαση-Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC) δεν προετοιμάζει για άλλη μια φορά μια ανοιχτή, βασισμένη σε στοιχεία συζήτηση σχετικά με ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις για τη νικοτίνη. Αντίθετα, ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται η ατζέντα αποκαλύπτει μια επικίνδυνα προκατειλημμένη και ιδεολογικά καθοδηγούμενη κατεύθυνση για τις επερχόμενες διαπραγματεύσεις.

Το άρθρο 4.5 αναφέρει:  

“Εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη και τη μείωση της κατανάλωσης καπνού, του εθισμού στη νικοτίνη και της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου, και η προστασία αυτών των μέτρων από εμπορικά και άλλα κατεστημένα συμφέροντα της καπνοβιομηχανίας, υπό το πρίσμα της αφήγησης της καπνοβιομηχανίας σχετικά με τη ‘μείωση της βλάβης’.”

Αυτή η γλώσσα δεν είναι ουδέτερη. Αναφερόμενη στη μείωση της βλάβης ως μέρος της “αφήγησης της καπνοβιομηχανίας”, με εισαγωγικά που αμφισβητούν τη νομιμότητά της, η Γραμματεία της FCTC προδιαγράφει ολόκληρη τη συζήτηση ως αμυντική και αντιφατική. Υπονοεί ότι η ίδια η μείωση της βλάβης είναι μια παραπλανητική στρατηγική και όχι μια ευρέως αναγνωρισμένη και αποτελεσματική αρχή δημόσιας υγείας, που υποστηρίζεται από αυξανόμενα στοιχεία και εφαρμόζεται με επιτυχία σε χώρες όπως η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι το σημείο της ημερήσιας διάταξης βασίζεται στο Άρθρο 5.2(β) της ΣΠΕΚ ως νομική βάση — ένα άρθρο που δεν δεν να μην αναφέρει καθόλου τη μείωση της βλάβης. Με αυτόν τον τρόπο, η Γραμματεία παρακάμπτει τον ορισμό της ίδιας της Σύμβασης για τον έλεγχο του καπνού στο Άρθρο 1(δ), το οποίο περιλαμβάνει ρητά τη μείωση της βλάβης. Αυτό φαίνεται ως μια σκόπιμη προσπάθεια περιθωριοποίησης τόσο της έννοιας όσο και των παγκόσμιων υποστηρικτών της και ενδεχομένως ανοίγει την πόρτα σε διαδικαστικούς ελιγμούς που αποσκοπούν στη φίμωση ή τον παραγκωνισμό της THR στην COP11.

Δεν είναι επίσης μυστικό ότι το Άρθρο 5.2(β) έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν κατά λάθος για να υπαχθούν νέα προϊόντα νικοτίνης - όπως το άτμισμα και τα φακελάκια - στο ίδιο περιοριστικό πλαίσιο με τον εύφλεκτο καπνό. Αυτό έχει επανειλημμένα οδηγήσει σε απαγορευτικές προτάσεις πολιτικής, παρά τα αυξανόμενα παγκόσμια στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα μειωμένου κινδύνου βοηθούν με επιτυχία τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα.

Η διατύπωση του άρθρου 4.5 αγνοεί επίσης την εμφανή ποικιλομορφία απόψεων μεταξύ των αντιπροσωπειών των κομμάτων. Στην COP10, πολλά μέρη -συμπεριλαμβανομένων της Νέας Ζηλανδίας, των Φιλιππίνων, της Αρμενίας, του Αγίου Χριστόφορου και Νέβις, της Γουιάνας, ακόμη και της Αυστραλίας- έκαναν εποικοδομητικά, βασισμένα σε στοιχεία σχόλια υποστηρίζοντας ή διερευνώντας τις δυνατότητες μείωσης της βλάβης. Αρκετά, συμπεριλαμβανομένου του Αγίου Χριστόφορου και Νέβις, πρότειναν ακόμη και μια Ομάδα Εργασίας αφιερωμένη στην Ανθρωπότητα των Ζημιών.

Η εν λόγω πρόταση απουσιάζει εμφανώς από την ημερήσια διάταξη. Παρά την απουσία της, παρά το γεγονός ότι υποβλήθηκε βάσει του Κανόνα 7(g), ο οποίος επιτρέπει στα Μέρη να προτείνουν θέματα, εγείροντας σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια. Για άλλη μια φορά, φαίνεται ότι η Γραμματεία διαμορφώνει ενεργά το πεδίο εφαρμογής της συζήτησης αντί να επιτρέπει τον ανοιχτό διάλογο.

Πλαισιώνοντας το ζήτημα στενά μέσα από ένα αμυντικό πρίσμα και αγκυρώνοντάς το σε ένα ακατάλληλο άρθρο, η Γραμματεία αποθαρρύνει ακριβώς το είδος της εμπλοκής που βασίζεται σε τεκμηριωμένα στοιχεία και θα έπρεπε να προωθεί η FCTC. Αντί να αντιμετωπίζει τη μείωση της βλάβης ως κακόπιστο τέχνασμα της βιομηχανίας, η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την COP11 για να διερευνήσει πώς ένα ευρύ φάσμα λύσεων -συμπεριλαμβανομένων ασφαλέστερων προϊόντων νικοτίνης- μπορεί να συμβάλει στη μείωση των ασθενειών και των θανάτων που σχετίζονται με το κάπνισμα.

Εάν η FCTC θέλει να ανακτήσει την αξιοπιστία της και να αποτελέσει αποτελεσματικό οδηγό στον παγκόσμιο έλεγχο του καπνού, η συζήτηση στην COP11 πρέπει να επαναπροσδιοριστεί.

Τα στοιχεία δεν μπαίνουν σε εισαγωγικά. Η COP11 πρέπει να σεβαστεί τα γεγονότα και τις φωνές όσων επιλέγουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις για τη διακοπή του καπνίσματος. Η μείωση της βλάβης δεν είναι μια αφήγηση. Είναι μια στρατηγική που σώζει ζωές.