Vapen is een innovatief hulpmiddel voor risicovermindering dat door onder andere Public Health England, Cancer Research UK en het Nieuw-Zeelandse Ministerie van Volksgezondheid is erkend als een veiliger alternatief voor roken. Miljoenen rokers wereldwijd kiezen voor vapen als middel om te stoppen met roken. Ondanks de onbetwistbare successen in het beëindigen van de rookpandemie, bestaan er veel mythes over vapen. Inzicht in de prevalentie van deze mythes en de fundamentele overtuigingen die eraan ten grondslag liggen, is essentieel om het stigma rond vapen te doorbreken.

Dit rapport presenteert de bevindingen van twee landelijke onderzoeken naar schadebeperking in Duitsland en Frankrijk. Het rapport bestaat uit 30 interviews met huisartsen en een kwantitatief onderzoek onder 862 Franse en Duitse rokers. Het hoofddoel van deze studie is om meer inzicht te krijgen in de misvattingen over vapen, de impact ervan en hoe deze aan te pakken.

Naast ons eigen onderzoek hebben we een lijst samengesteld met misvattingen over vapen en nicotine in verschillende landen. Deze lijst laat een fundamenteel en wijdverbreid gebrek aan kennis zien over het onderwerp tabakschadebeperking – inclusief de betekenis van schadebeperking zelf, het belang van nicotinealternatieven en misvattingen over de effecten van nicotine. Bovendien negeren de huidige beleidsmaatregelen de voordelen voor de volksgezondheid die gepaard gaan met een strategie gericht op het minimaliseren van schade. De huidige stoppen-met-roken-benaderingen, die zich richten op het volledig stoppen of het veranderen van het gedrag van rokers, zijn niet succesvol gebleken en hebben de beoogde begunstigden teleurgesteld. Campagnes om te stoppen met roken hebben daarentegen veel meer kans van slagen wanneer ze zich richten op het aanbieden van alternatieven zoals vapen.

Het rapport beveelt aan om op een meer robuuste en wetenschappelijk onderbouwde manier met rokers te communiceren over de reële risico's van roken, en hen tevens te informeren over mogelijke nicotinevervangers. Bovendien zouden toekomstige regelgevingen risicogebaseerd moeten zijn, waarbij artsen en rokers worden aangemoedigd om minder schadelijke alternatieven voor traditionele sigaretten te zoeken.

Miljoenen rokers zijn gestopt met roken dankzij vapen en soortgelijke, minder schadelijke alternatieven voor roken. Hoewel naar schatting meer dan 80 miljoen mensen wereldwijd vapen, neemt de regelgeving voor deze producten toe.

Traditionele antirookmaatregelen, zoals tabaksaccijnzen, reclame- en marketingverboden of hoge belastingen, hebben tot nu toe slechts beperkt succes gehad. Hoewel prijzenswaardig, hebben deze beleidsmaatregelen duidelijk niet de gewenste resultaten opgeleverd. Alleen al in de Europese Unie sterven jaarlijks bijna 700.000 mensen aan kanker als gevolg van roken. Omdat conventionele maatregelen er niet in zijn geslaagd dit schrikbarende aantal terug te dringen, zijn er nieuwe innovaties op de markt gekomen. Minder schadelijke alternatieven zoals vapen, nicotinezakjes of snus hebben wereldwijd miljoenen mensen geholpen te stoppen met roken.

De mythen rondom vapen en nicotine staan echter in de weg van veel overheden om schadebeperking te omarmen. Zoals we tijdens ons onderzoek ontdekten, zijn deze mythen diep geworteld in de harten en geesten van consumenten, artsen en beleidsmakers in veel landen. Om de misvattingen rondom vapen aan te pakken, is het essentieel om ze te ontkrachten.